Ly hôn không chỉ là sự chấm dứt quan hệ hôn nhân mà còn là quá trình pháp lý liên quan đến nhiều vấn đề hệ trọng, trong đó chia tài sản chung sau ly hôn luôn là chủ đề được quan tâm hàng đầu. Vậy làm sao để phân biệt rõ ràng đâu là tài sản chung, đâu là tài sản riêng? Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ cách xác định tài sản riêng trong quá trình phân chia tài sản sau ly hôn, từ đó bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
1. Tài sản chung và tài sản riêng là gì?
Mục lục
1.1. Tài sản chung của vợ chồng
Theo Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, tài sản chung của vợ chồng bao gồm:
- Tài sản do vợ chồng tạo ra trong thời kỳ hôn nhân (thu nhập từ lao động, hoạt động sản xuất kinh doanh, lợi tức từ tài sản riêng…).
- Tài sản được tặng cho chung, được thừa kế chung.
- Tài sản mà vợ chồng cùng đứng tên sở hữu.
- Tài sản mà pháp luật không thể chứng minh là tài sản riêng thì được xem là tài sản chung.
1.2. Tài sản riêng của vợ hoặc chồng
Cũng theo luật, tài sản riêng bao gồm:
- Tài sản mà mỗi người có trước khi kết hôn.
- Tài sản được tặng riêng, thừa kế riêng trong thời kỳ hôn nhân.
- Tài sản phục vụ nhu cầu thiết yếu, cá nhân.
- Tài sản được chia riêng theo thỏa thuận giữa hai vợ chồng trước, trong hoặc sau hôn nhân.
2. Nguyên tắc chia tài sản chung sau ly hôn
Việc chia tài sản chung sau ly hôn được thực hiện theo nguyên tắc sau:
- Chia đôi theo nguyên tắc công bằng, có xem xét đến hoàn cảnh của mỗi bên.
- Xét đến công sức đóng góp của vợ và chồng trong việc tạo lập, duy trì khối tài sản chung.
- Bảo vệ quyền lợi chính đáng của vợ, con chưa thành niên hoặc đã thành niên nhưng mất năng lực hành vi dân sự.
- Tài sản riêng của ai thì người đó sở hữu, trừ trường hợp tài sản riêng đã nhập vào khối tài sản chung.
3. Cách xác định tài sản riêng sau ly hôn
Để xác định tài sản riêng, cần dựa vào các yếu tố sau:
3.1. Thời điểm hình thành tài sản
Nếu tài sản được tạo lập trước thời kỳ hôn nhân và không có dấu hiệu nhập chung thì đó là tài sản riêng. Ví dụ: nhà, đất mua trước khi kết hôn và đứng tên một người.
3.2. Nguồn gốc hình thành tài sản
Nếu tài sản có được từ việc thừa kế riêng hoặc được tặng cho riêng (có ghi rõ trong văn bản) thì cũng được xem là tài sản riêng.
3.3. Thỏa thuận tài sản riêng
Vợ chồng có thể lập văn bản thỏa thuận về việc xác lập tài sản riêng trước khi kết hôn hoặc trong quá trình hôn nhân. Văn bản này cần công chứng để đảm bảo hiệu lực pháp lý.
3.4. Chứng cứ chứng minh
Người yêu cầu xác lập tài sản riêng có nghĩa vụ cung cấp chứng cứ rõ ràng như:
- Giấy tờ mua bán nhà, đất, xe…
- Hợp đồng tặng cho, văn bản thừa kế.
- Giấy tờ chứng minh tài sản có trước hôn nhân.
- Văn bản thỏa thuận chia tài sản hoặc xác lập tài sản riêng.
4. Những tranh chấp thường gặp về tài sản sau ly hôn
4.1. Tài sản riêng bị nhầm là tài sản chung
Không ít trường hợp vợ hoặc chồng cho rằng tài sản mình có trước hôn nhân là tài sản riêng, nhưng không có bằng chứng rõ ràng, dẫn đến việc bị tòa án xem là tài sản chung.
4.2. Tài sản đứng tên một người
Một bên đứng tên trên giấy tờ sở hữu không đồng nghĩa đó là tài sản riêng. Nếu tài sản đó được hình thành trong thời kỳ hôn nhân mà không chứng minh được nguồn gốc riêng thì vẫn có thể bị chia đôi.
4.3. Đầu tư từ tài sản riêng vào tài sản chung
Nếu vợ hoặc chồng dùng tài sản riêng để đầu tư, sửa chữa, nâng cấp tài sản chung thì phần giá trị gia tăng đó cần được tòa án xem xét hoàn trả hoặc điều chỉnh hợp lý khi chia tài sản.
5. Cách bảo vệ tài sản riêng hợp pháp
Để hạn chế rủi ro và tranh chấp về tài sản khi ly hôn, bạn nên thực hiện các bước sau:
- Lập hợp đồng hôn nhân: Xác định rõ ràng tài sản riêng và tài sản chung từ đầu.
- Giữ lại giấy tờ chứng minh quyền sở hữu: Những giấy tờ mua bán, thừa kế, tặng cho cần được lưu giữ kỹ.
- Không nhập tài sản riêng vào tài sản chung nếu không có nhu cầu.
- Công chứng các thỏa thuận tài sản riêng để tăng giá trị pháp lý.
6. Vai trò của luật sư trong chia tài sản ly hôn
Một luật sư chuyên về hôn nhân và gia đình sẽ giúp bạn:
- Tư vấn cách phân chia tài sản đúng luật.
- Soạn thảo và kiểm tra tính pháp lý của các văn bản liên quan đến tài sản.
- Đại diện bảo vệ quyền lợi khi xảy ra tranh chấp tại tòa.
- Hạn chế tối đa tổn thất vật chất và tinh thần sau ly hôn.
Kết luận
Chia tài sản chung sau ly hôn là một quá trình phức tạp, đòi hỏi phải hiểu rõ cách xác định tài sản riêng để bảo vệ quyền lợi chính đáng. Việc nắm rõ các quy định pháp luật, chuẩn bị đầy đủ giấy tờ, thỏa thuận rõ ràng từ đầu sẽ giúp bạn tránh được tranh chấp không đáng có. Nếu gặp khó khăn, đừng ngần ngại tìm đến sự hỗ trợ từ luật sư để đảm bảo quyền lợi của mình được bảo vệ tối đa.
