Chia tài sản khi ly hôn: Pháp luật quy định ra sao?

1. Nguyên tắc chia tài sản khi ly hôn

Theo Điều 59 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, việc chia tài sản khi ly hôn tuân theo các nguyên tắc:

• Tài sản chung được chia đôi, nhưng có xét đến:
  • Công sức đóng góp của mỗi bên
  • Hoàn cảnh gia đình
  • Lợi ích chính đáng của vợ, con chưa thành niên
• Tài sản riêng của vợ hoặc chồng vẫn thuộc về người đó
• Khuyến khích các bên tự thỏa thuận chia tài sản

2. Phân biệt tài sản chung và tài sản riêng

2.1. Tài sản chung

Bao gồm:

• Tài sản tạo ra trong thời kỳ hôn nhân: thu nhập, tiền lương, tài sản mua chung
• Tài sản do hai bên cùng đứng tên hoặc không chứng minh được là riêng

2.2. Tài sản riêng

Gồm:

• Tài sản có trước hôn nhân
• Tài sản được tặng cho riêng, thừa kế riêng
• Tài sản phục vụ nhu cầu cá nhân

3. Cách chia tài sản chung khi ly hôn

Việc chia tài sản khi ly hôn có thể thực hiện theo:

a. Tự thỏa thuận

Hai bên có thể tự thương lượng việc phân chia, nếu thống nhất thì Tòa án chỉ cần công nhận thỏa thuận đó.

b. Yêu cầu Tòa án phân chia

Tòa án sẽ chia theo nguyên tắc công bằng, xét đến:

• Công sức tạo lập tài sản
• Nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng con
• Ai là người trực tiếp nuôi con sau ly hôn
• Tài sản gắn với nghề nghiệp của từng người

4. Có cần chia nợ chung khi ly hôn không?

Có. Nợ chung của vợ chồng phát sinh trong thời kỳ hôn nhân cũng sẽ được xem xét chia như tài sản chung. Tuy nhiên, nợ riêng thì người vay phải chịu trách nhiệm trả.

Ví dụ:

• Nợ mua nhà, mua xe đứng tên cả hai: nợ chung
• Nợ cá nhân để cờ bạc, tiêu xài riêng: nợ riêng

5. Các trường hợp đặc biệt khi chia tài sản

• Một bên vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ hôn nhân (ngoại tình, bạo hành): có thể bị chia ít hơn
• Không có đăng ký kết hôn: Tòa không giải quyết ly hôn, nhưng có thể chia tài sản theo quy định về chia tài sản khi sống chung như vợ chồng (Điều 16 Luật HNGĐ)

6. Có cần định giá tài sản?

Có. Trường hợp có tranh chấp tài sản, Tòa án có thể yêu cầu định giá hoặc hai bên thuê đơn vị thẩm định giá độc lập.

7. Thời điểm chia tài sản

Tài sản có thể được chia:

• Trong quá trình ly hôn
• Sau ly hôn (tối đa 3 năm kể từ ngày ly hôn nếu chưa giải quyết tài sản)
• Trường hợp khẩn cấp, có thể yêu cầu Tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời (niêm phong, kê biên tài sản)

8. Lệ phí và án phí chia tài sản

• Không có tranh chấp: án phí sơ thẩm khoảng 300.000 – 500.000 đồng
• Có tranh chấp: Án phí chia tài sản tính theo tỷ lệ % giá trị tài sản

Kết luận

Việc chia tài sản khi ly hôn là vấn đề pháp lý nhạy cảm, ảnh hưởng đến quyền lợi và kinh tế của cả hai bên. Để tránh thiệt thòi và tranh chấp kéo dài, các cặp vợ chồng nên tìm hiểu rõ quy định pháp luật, thu thập chứng cứ và tự thỏa thuận nếu có thể. Trường hợp phức tạp, nên tìm đến luật sư để được hỗ trợ bảo vệ quyền lợi hợp pháp.