Trách nhiệm pháp lý khi đăng thông tin sai sự thật trên mạng xã hội

Mạng xã hội hiện nay đã trở thành công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin phổ biến tại Việt Nam. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích to lớn, mạng xã hội cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro khi người dùng đăng tải, chia sẻ thông tin sai sự thật. Những hành vi này không chỉ gây ảnh hưởng tiêu cực đến cá nhân, tổ chức, mà còn có thể bị xử lý theo quy định pháp luật. Vậy trách nhiệm pháp lý khi đăng tin sai trên mạng xã hội là gì? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ.

1. Thông tin sai sự thật trên mạng xã hội là gì?

Thông tin sai sự thật trên mạng xã hội được hiểu là nội dung không đúng sự thật, bị bóp méo, xuyên tạc hoặc bịa đặt được đăng tải, chia sẻ, phát tán trên các nền tảng như Facebook, TikTok, YouTube, Zalo, Instagram…

Ví dụ:

• Tung tin giả về dịch bệnh, thiên tai, tình hình chính trị – xã hội.
• Đưa thông tin sai lệch về sản phẩm, dịch vụ nhằm cạnh tranh không lành mạnh.
• Bịa đặt, vu khống cá nhân hoặc tổ chức, làm ảnh hưởng đến danh dự, uy tín.

2. Hậu quả của việc đăng thông tin sai sự thật

Việc lan truyền thông tin sai sự thật trên mạng xã hội có thể để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng:

• Ảnh hưởng đến xã hội: Gây hoang mang dư luận, mất ổn định trật tự, đặc biệt trong các tình huống nhạy cảm như dịch bệnh, bầu cử, thiên tai.
• Tổn hại đến uy tín cá nhân, tổ chức: Một tin đồn thất thiệt có thể khiến cá nhân bị kỳ thị, doanh nghiệp bị mất khách hàng.
• Thiệt hại kinh tế: Thông tin giả có thể khiến người tiêu dùng đưa ra quyết định sai lầm, dẫn đến tổn thất tài chính.
• Người đăng tải chịu trách nhiệm pháp lý: Theo quy định của pháp luật Việt Nam, hành vi đưa tin sai sự thật có thể bị xử phạt hành chính hoặc xử lý hình sự.

3. Căn cứ pháp luật điều chỉnh

Tại Việt Nam, trách nhiệm pháp lý khi đăng thông tin sai sự thật trên mạng xã hội được quy định tại nhiều văn bản pháp luật, trong đó nổi bật là:

• Luật An ninh mạng 2018
• Luật An toàn thông tin mạng 2015
• Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017)
• Nghị định 15/2020/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 14/2022/NĐ-CP) về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin.
• Bộ luật Dân sự 2015 về bồi thường thiệt hại khi xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín.

Xem thêm: Giải quyết tranh chấp thương mại điện tử và hợp đồng online

4. Trách nhiệm pháp lý khi đăng thông tin sai sự thật trên mạng xã hội

4.1. Xử phạt hành chính

Theo Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP, hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin sai sự thật, xuyên tạc, bịa đặt trên mạng xã hội có thể bị phạt tiền từ 5 triệu đến 20 triệu đồng.

Ngoài ra, cơ quan chức năng có thể áp dụng biện pháp bổ sung như:

• Buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật.
• Buộc cải chính công khai.

4.2. Trách nhiệm hình sự

Trong trường hợp thông tin sai sự thật gây hậu quả nghiêm trọng, người đăng tải có thể bị xử lý hình sự theo các tội danh:

• Tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông (Điều 288 Bộ luật Hình sự): phạt tù đến 7 năm.
• Tội vu khống (Điều 156 Bộ luật Hình sự): phạt tù đến 7 năm nếu bịa đặt thông tin nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác.
• Tội lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân (Điều 331 Bộ luật Hình sự): phạt tù đến 7 năm.

4.3. Trách nhiệm dân sự

Người bị thiệt hại bởi thông tin sai sự thật có quyền yêu cầu:

• Xin lỗi, cải chính công khai.
• Bồi thường thiệt hại vật chất và tinh thần theo quy định của Bộ luật Dân sự.

5. Quyền và nghĩa vụ của người sử dụng mạng xã hội

Người dùng mạng xã hội cần nắm rõ quyền và nghĩa vụ của mình để tránh vi phạm pháp luật:

• Quyền:
  • Tự do ngôn luận, chia sẻ thông tin trên mạng xã hội.
  • Được bảo vệ khi bị người khác tung tin giả, bịa đặt, vu khống.
• Nghĩa vụ:
  • Không đăng tải, chia sẻ thông tin sai sự thật, xuyên tạc.
  • Chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung mình đưa lên mạng.
  • Tôn trọng quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân khác.

6. Lời khuyên để tránh vi phạm khi sử dụng mạng xã hội

Để sử dụng mạng xã hội an toàn, tránh rủi ro pháp lý, người dùng nên:

• Kiểm chứng thông tin trước khi chia sẻ: Chỉ chia sẻ từ nguồn tin chính thống như báo chí, cơ quan nhà nước.
• Không đăng tải theo cảm xúc nhất thời: Tránh bình luận, chia sẻ các thông tin chưa rõ ràng, dễ gây hiểu lầm.
• Tôn trọng người khác: Không dùng mạng xã hội để công kích, bôi nhọ danh dự.
• Cảnh giác với tin giả: Nhận biết các dạng tin tức giật gân, thiếu nguồn gốc rõ ràng.
• Tham khảo ý kiến luật sư khi gặp sự cố: Nếu bị tung tin sai sự thật, cần nhờ tư vấn pháp lý để bảo vệ quyền lợi.

Xem thêm: Người lao động làm việc online, freelance – hợp đồng và nghĩa vụ thuế

7. Kết luận

Việc đăng thông tin sai sự thật trên mạng xã hội không chỉ gây hại cho xã hội mà còn khiến người đăng phải chịu trách nhiệm pháp lý nặng nề. Tùy theo mức độ, hành vi này có thể bị xử phạt hành chính, xử lý hình sự hoặc bồi thường dân sự. Do đó, mỗi cá nhân, tổ chức cần cẩn trọng, kiểm chứng thông tin trước khi chia sẻ, đồng thời nâng cao ý thức trách nhiệm trong việc sử dụng mạng xã hội.