Ly hôn có yếu tố nước ngoài: Những điều cần biết

Trong thời kỳ hội nhập, các cuộc hôn nhân có yếu tố nước ngoài ngày càng phổ biến tại Việt Nam. Song song với đó, nhu cầu ly hôn giữa các cặp vợ chồng có quốc tịch khác nhau, đang cư trú ở các quốc gia khác nhau hoặc kết hôn ở nước ngoài ngày càng tăng. Tuy nhiên, ly hôn có yếu tố nước ngoài thường phức tạp hơn ly hôn thông thường, đòi hỏi người trong cuộc phải hiểu rõ các quy định pháp lý, quy trình thủ tục và quyền lợi liên quan. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm rõ những điều cần biết về ly hôn có yếu tố nước ngoài theo quy định mới nhất năm 2025.

1. Thế nào là ly hôn có yếu tố nước ngoài?

Theo quy định tại Điều 127 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, một vụ ly hôn được xem là có yếu tố nước ngoài khi thuộc một trong các trường hợp sau:

• Một bên vợ hoặc chồng là người nước ngoài
• Một bên là người Việt Nam định cư ở nước ngoài
• Cả hai là người Việt Nam nhưng kết hôn và/hoặc đang cư trú tại nước ngoài
• Việc ly hôn phát sinh liên quan đến tài sản ở nước ngoài, con cái sinh sống ở nước ngoài

2. Thẩm quyền giải quyết ly hôn có yếu tố nước ngoài

Các vụ ly hôn có yếu tố nước ngoài thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân cấp tỉnh (theo Điều 37 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015).

Trường hợp đặc biệt:

• Nếu cả hai vợ chồng đang ở nước ngoài, nhưng tài sản hoặc con cái ở Việt Nam, người yêu cầu ly hôn có thể ủy quyền cho người khác thực hiện thủ tục tại Tòa án Việt Nam.
• Nếu việc ly hôn được giải quyết tại Tòa án nước ngoài, thì bản án ly hôn cần được công nhận và cho thi hành tại Việt Nam nếu muốn phát sinh hiệu lực tại đây.

3. Hồ sơ ly hôn có yếu tố nước ngoài gồm những gì?

Hồ sơ yêu cầu ly hôn với người nước ngoài hoặc có yếu tố nước ngoài bao gồm:

3.1. Đơn xin ly hôn (đơn phương hoặc thuận tình)

• Ghi rõ lý do ly hôn, thông tin cá nhân hai bên
• Trình bày việc phân chia tài sản, con cái, nghĩa vụ cấp dưỡng (nếu có)

3.2. Các giấy tờ kèm theo

• Bản chính Giấy chứng nhận kết hôn (hoặc bản sao trích lục)
• Bản sao hợp lệ CMND/CCCD/hộ chiếu của người Việt Nam
• Bản sao hộ chiếu hoặc giấy tờ tùy thân của người nước ngoài (nếu có)
• Giấy khai sinh con (nếu có con chung)
• Tài liệu về tài sản chung (sổ đỏ, hợp đồng mua bán, tài khoản ngân hàng…)

Nếu các giấy tờ bằng tiếng nước ngoài, cần được:

• Hợp pháp hóa lãnh sự (trừ trường hợp được miễn theo điều ước quốc tế)
• Dịch sang tiếng Việt và công chứng

4. Quy trình thủ tục ly hôn có yếu tố nước ngoài tại Việt Nam

Bước 1: Nộp hồ sơ tại Tòa án nhân dân cấp tỉnh

Người khởi kiện nộp hồ sơ tại nơi cư trú của bị đơn (nếu ở Việt Nam), hoặc tại nơi có tài sản, con chung nếu không xác định được nơi cư trú.

Bước 2: Nộp tạm ứng án phí

Sau khi tiếp nhận hồ sơ, Tòa án thông báo nộp tạm ứng án phí (thường là 300.000 – 5.000.000 đồng tùy giá trị tranh chấp tài sản).

Bước 3: Tòa án thụ lý và tiến hành hòa giải

• Tòa triệu tập các bên để hòa giải theo quy định
• Nếu bị đơn ở nước ngoài, Tòa sẽ ủy thác tư pháp gửi thông báo và hồ sơ ra nước ngoài (quá trình có thể kéo dài từ 4–6 tháng)
• Nếu không thể liên lạc với bị đơn sau nhiều lần, Tòa có thể xử vắng mặt

Bước 4: Mở phiên xét xử

• Nếu đủ căn cứ, Tòa sẽ ra bản án ly hôn
• Bản án sẽ quy định cụ thể việc ly hôn, quyền nuôi con, chia tài sản, cấp dưỡng…

5. Thời gian giải quyết ly hôn có yếu tố nước ngoài

Thông thường, thời gian giải quyết:

• Từ 6 đến 12 tháng, tùy tình huống hồ sơ, việc ủy thác tư pháp, hoặc bị đơn có hợp tác hay không
• Trường hợp thuận tình ly hôn, đầy đủ hồ sơ, thời gian có thể rút ngắn còn khoảng 3–6 tháng

6. Một số lưu ý quan trọng

6.1. Ly hôn khi vợ/chồng ở nước ngoài không hợp tác

Nếu không thể liên lạc hoặc bị đơn trốn tránh, người yêu cầu ly hôn cần cung cấp địa chỉ cuối cùng của bị đơn, đồng thời yêu cầu Tòa án xử vắng mặt sau khi đã thực hiện thủ tục triệu tập đúng luật.

6.2. Con cái ở nước ngoài

Nếu con đang cư trú ở nước ngoài, việc tranh chấp quyền nuôi con sẽ được Tòa án xem xét theo nguyên tắc lợi ích tốt nhất của trẻ em và điều kiện chăm sóc thực tế của từng bên.

6.3. Tài sản ở nước ngoài

Tòa án Việt Nam không có thẩm quyền chia tài sản ở nước ngoài. Để chia tài sản này, các bên phải thực hiện tại nước mà tài sản đang được đăng ký sở hữu.

7. Công nhận bản án ly hôn của Tòa án nước ngoài tại Việt Nam

Nếu ly hôn tại nước ngoài, bạn cần làm thủ tục công nhận bản án của Tòa án nước ngoài tại Tòa án nhân dân cấp tỉnh tại Việt Nam để có hiệu lực trong nước.

Hồ sơ bao gồm:

• Đơn yêu cầu công nhận bản án
• Bản sao bản án/ quyết định ly hôn có xác nhận của cơ quan có thẩm quyền
• Bản dịch tiếng Việt công chứng
• Giấy tờ cá nhân của người yêu cầu

8. Có cần luật sư không?

Do thủ tục ly hôn có yếu tố nước ngoài thường phức tạp, kéo dài và liên quan đến yếu tố pháp lý quốc tế, bạn nên:

• Thuê luật sư chuyên về hôn nhân có yếu tố nước ngoài
• Nhờ hỗ trợ chuẩn bị hồ sơ hợp lệ, hợp pháp hóa lãnh sự và dịch thuật đúng chuẩn
• Tránh các lỗi phổ biến khiến hồ sơ bị trả lại, kéo dài thời gian giải quyết

Kết luận

Ly hôn có yếu tố nước ngoài là quá trình pháp lý phức tạp, đòi hỏi sự hiểu biết sâu về quy định trong nước và luật quốc tế. Việc chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, nắm rõ quy trình và chủ động liên hệ cơ quan có thẩm quyền sẽ giúp quá trình ly hôn diễn ra suôn sẻ và đúng luật. Trong trường hợp không rõ thủ tục hoặc gặp khó khăn khi đối phương cư trú ở nước ngoài, bạn nên tham khảo ý kiến luật sư để bảo vệ quyền lợi của bản thân một cách tối ưu.