Những hành vi bị xử lý hình sự trong không gian mạng

Trong thời đại số hóa, không gian mạng trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống xã hội. Tuy nhiên, song song với sự phát triển đó là sự gia tăng của các hành vi vi phạm pháp luật trên mạng Internet. Nhằm đảm bảo an ninh mạng và trật tự xã hội, pháp luật Việt Nam đã quy định rõ các hành vi bị xử lý hình sự trong không gian mạng. Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Cơ sở pháp lý xử lý hành vi phạm tội trên không gian mạng

Các hành vi vi phạm pháp luật trong không gian mạng được xử lý theo:

• Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017)
• Luật An ninh mạng 2018
• Luật An toàn thông tin mạng 2015
• Nghị định 53/2022/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật An ninh mạng
• Các hướng dẫn, thông tư liên quan của Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông

Đây là những căn cứ pháp lý quan trọng để xử lý hình sự đối với các hành vi vi phạm trên nền tảng Internet, mạng xã hội, website, ứng dụng điện tử,…

Xem thêm: luật sư uy tín

Các hành vi vi phạm bị xử lý hình sự trên không gian mạng

Dưới đây là danh sách các hành vi phổ biến dễ bị xử lý hình sự nếu vi phạm trong môi trường mạng:

Đưa thông tin sai sự thật, xuyên tạc, bịa đặt

• Tội danh: Đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin trên mạng máy tính, mạng viễn thông (Điều 288 Bộ luật Hình sự)
• Khung hình phạt: Phạt tù từ 6 tháng đến 7 năm
• Ví dụ: Đăng tin giả về thiên tai, dịch bệnh, thông tin bịa đặt về cá nhân, tổ chức, tung tin gây hoang mang dư luận.

Lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mạng

• Tội danh: Lừa đảo chiếm đoạt tài sản (Điều 174)
• Hình thức: Giả mạo người quen, giả danh cơ quan nhà nước, mạo danh sàn thương mại điện tử…
• Khung hình phạt: Có thể lên tới chung thân nếu chiếm đoạt trên 500 triệu đồng hoặc có tổ chức.

Đánh cắp, chiếm quyền sử dụng tài khoản cá nhân

• Tội danh: Xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông (Điều 289)
• Khung hình phạt: Từ 6 tháng đến 12 năm tù, tùy mức độ thiệt hại
• Hành vi điển hình: Hack Facebook, chiếm đoạt tài khoản ngân hàng, e-mail, Zalo để trục lợi.

Phát tán mã độc, virus gây thiệt hại hệ thống

• Tội danh: Cản trở hoặc gây rối loạn hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông (Điều 287)
• Hình phạt: Tùy theo mức độ, có thể bị phạt tù lên đến 12 năm
• Ví dụ: Cài phần mềm gián điệp, mã độc đánh cắp dữ liệu doanh nghiệp hoặc cơ quan Nhà nước.

Tổ chức đánh bạc và đánh bạc trực tuyến

• Tội danh: Tổ chức đánh bạc hoặc đánh bạc (Điều 321, 322)
• Hình phạt: Lên đến 20 năm tù
• Hình thức: Mở website cá cược bóng đá, game nạp tiền qua thẻ cào, ví điện tử, tiền mã hóa…

Mua bán dữ liệu cá nhân trái phép

• Tội danh: Mua bán, trao đổi trái phép thông tin cá nhân (hiện được xử lý theo Điều 288 hoặc điều 289, tùy hành vi cụ thể)
• Nội dung: Rò rỉ thông tin khách hàng, dữ liệu CMND/CCCD, số điện thoại, tài khoản ngân hàng,…
• Khung hình phạt: Có thể bị truy tố hình sự khi gây hậu quả nghiêm trọng

Làm nhục người khác qua mạng

• Tội danh: Làm nhục người khác (Điều 155)
• Hình phạt: Tùy theo mức độ, có thể bị phạt tù đến 5 năm
• Ví dụ: Đăng ảnh, clip nhạy cảm, bôi nhọ, vu khống cá nhân, phát tán nội dung riêng tư.

Kích động bạo lực, gây thù hận dân tộc, tôn giáo

• Tội danh: Tuyên truyền chống Nhà nước (Điều 117), Gây hận thù, chia rẽ (Điều 116)
• Khung hình phạt: Có thể lên đến 20 năm tù hoặc cao hơn nếu cấu thành tội phản quốc
• Ví dụ: Đăng bài kích động bạo loạn, chia rẽ vùng miền, kêu gọi lật đổ chính quyền,..

Xem thêm: văn phòng tư vấn luật hôn nhân gia đình

Các dấu hiệu nhận biết và cảnh báo người dùng

Người dùng mạng nên cảnh giác với các hành vi vi phạm để tránh vô tình tiếp tay hoặc trở thành nạn nhân:

• Không chia sẻ thông tin chưa được kiểm chứng.
• Không đăng nội dung xúc phạm, phân biệt giới tính, vùng miền, tôn giáo.
• Không tham gia các hội nhóm “ảo” kích động bạo lực, truyền bá mê tín.
• Cảnh giác với các đường link lạ, app giả mạo, tin nhắn yêu cầu cung cấp mã OTP.

Xử lý hình sự và hậu quả pháp lý

Khi vi phạm các tội trên không gian mạng, người phạm tội sẽ chịu:

• Truy tố hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự.
• Tịch thu tang vật, phương tiện phạm tội.
• Bồi thường thiệt hại cho bị hại (nếu có).
• Ghi nhận tiền án tiền sự, ảnh hưởng đến lý lịch tư pháp, xin việc, xuất cảnh, v.v.

Lời khuyên dành cho người dùng mạng

Để không vi phạm pháp luật trong không gian mạng, người dân cần:

• Cập nhật thường xuyên các quy định pháp luật về an ninh mạng, hình sự.
• Sử dụng mạng Internet một cách văn minh, tôn trọng pháp luật.
• Không chia sẻ nội dung độc hại, thông tin sai lệch, xuyên tạc.
• Bảo mật tài khoản cá nhân và cảnh giác trước các thủ đoạn lừa đảo mạng.

Kết luận

Không gian mạng là nơi mang lại nhiều tiện ích, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu người dùng thiếu hiểu biết hoặc cố tình vi phạm. Việc nắm rõ những hành vi bị xử lý hình sự trong không gian mạng là cần thiết để mỗi cá nhân tự bảo vệ mình và cộng đồng, góp phần xây dựng môi trường mạng an toàn, lành mạnh.

Xem thêm: công ty luật uy tín tại tp Hồ Chí Minh