Điểm mới trong Bộ luật Lao động 2025 – doanh nghiệp cần lưu ý gì?

Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng biến động bởi chuyển đổi số, mô hình làm việc linh hoạt và xu hướng hội nhập quốc tế, việc hoàn thiện khung pháp lý về lao động trở thành yêu cầu tất yếu. Bộ luật Lao động 2025 được ban hành (sửa đổi, bổ sung so với các quy định trước đây) nhằm đáp ứng thực tiễn mới của quan hệ lao động hiện đại, đồng thời bảo đảm hài hòa lợi ích giữa người lao động và doanh nghiệp.

Đối với doanh nghiệp, việc nắm bắt kịp thời các điểm mới trong Bộ luật Lao động 2025 không chỉ giúp bảo đảm tuân thủ pháp luật mà còn hạn chế rủi ro tranh chấp, nâng cao hiệu quả quản trị nhân sự và uy tín thương hiệu trên thị trường.

Tổng quan định hướng sửa đổi của Bộ luật Lao động 2025

Hoàn thiện khung pháp lý cho quan hệ lao động hiện đại

Bộ luật Lao động 2025 được xây dựng theo hướng tiếp cận linh hoạt, phản ánh đúng bản chất của quan hệ lao động trong nền kinh tế số. Các quy định mới chú trọng đến tính thỏa thuận, minh bạch và bình đẳng, giảm dần tư duy quản lý hành chính cứng nhắc.

Mở rộng phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng

Một trong những định hướng đáng chú ý là việc mở rộng phạm vi điều chỉnh đối với các hình thức lao động mới, như:

• Lao động làm việc từ xa
• Lao động nền tảng số
• Quan hệ lao động không điển hình nhưng có yếu tố phụ thuộc

Điều này đặt ra yêu cầu mới cho doanh nghiệp trong việc xác định đúng tư cách pháp lý của người lao động và nghĩa vụ kèm theo.

Những điểm mới quan trọng doanh nghiệp cần đặc biệt lưu ý

Quy định về hợp đồng lao động

Linh hoạt về hình thức giao kết

Bộ luật Lao động 2025 ghi nhận rõ giá trị pháp lý của hợp đồng lao động điện tử, phù hợp với xu hướng số hóa hoạt động quản trị doanh nghiệp.

Siết chặt việc giao kết và chấm dứt hợp đồng

• Làm rõ giới hạn thử việc
• Hạn chế tình trạng kéo dài hợp đồng có thời hạn nhằm né tránh nghĩa vụ
• Quy định chặt chẽ hơn về căn cứ và thủ tục chấm dứt hợp đồng lao động

Điều này buộc doanh nghiệp phải rà soát lại toàn bộ mẫu hợp đồng đang áp dụng.

Thời giờ làm việc và thời giờ nghỉ ngơi

Công nhận mô hình làm việc linh hoạt

Bộ luật mới tạo hành lang pháp lý cho các mô hình:

• Giờ làm việc linh hoạt
• Làm việc từ xa
• Làm việc theo kết quả

Tuy nhiên, doanh nghiệp vẫn phải bảo đảm các giới hạn về thời giờ làm việc và quyền nghỉ ngơi tối thiểu của người lao động.

Kiểm soát chặt làm thêm giờ

Quy định về làm thêm giờ được thiết kế theo hướng kiểm soát rủi ro sức khỏe và bảo đảm cân bằng giữa công việc – cuộc sống, đặc biệt với các ngành nghề có cường độ lao động cao.

Xem thêm: So sánh hệ thống luật Việt Nam và các quốc gia ASEAN

Tiền lương, thưởng và chính sách đãi ngộ

Minh bạch hóa chính sách tiền lương

Bộ luật Lao động 2025 nhấn mạnh nguyên tắc:

• Trả lương theo năng suất và hiệu quả công việc
• Không phân biệt đối xử
• Công khai thang, bảng lương và tiêu chí đánh giá

Ghi nhận rõ chế độ thưởng

Tiền thưởng không còn chỉ là “thiện chí” của doanh nghiệp mà cần được quy định cụ thể trong:

• Hợp đồng lao động
• Nội quy lao động
• Quy chế thưởng

Kỷ luật lao động và trách nhiệm vật chất

Chuẩn hóa quy trình xử lý kỷ luật

Quy trình xử lý kỷ luật lao động được quy định chặt chẽ hơn nhằm bảo vệ quyền lợi của người lao động, đặc biệt là quyền:

• Được biết rõ hành vi vi phạm
• Được giải trình
• Được tham gia của tổ chức đại diện người lao động

Hạn chế lạm dụng kỷ luật

Các hình thức kỷ luật mang tính áp đặt hoặc xâm phạm danh dự, nhân phẩm người lao động tiếp tục bị nghiêm cấm.

An toàn, vệ sinh lao động

Bộ luật Lao động 2025 mở rộng trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc:

• Phòng ngừa rủi ro nghề nghiệp
• Đánh giá điều kiện làm việc
• Bảo đảm môi trường lao động an toàn, lành mạnh

Chế tài xử lý vi phạm trong lĩnh vực này cũng được tăng cường nhằm nâng cao tính răn đe.

Tác động của Bộ luật Lao động 2025 đối với doanh nghiệp

Cơ hội nâng cao chất lượng quản trị nhân sự

Nếu được triển khai đúng cách, các quy định mới sẽ giúp doanh nghiệp:

• Xây dựng môi trường làm việc minh bạch
• Thu hút và giữ chân nhân sự chất lượng cao
• Giảm thiểu tranh chấp lao động kéo dài

Thách thức trong việc tuân thủ và thích ứng

Bên cạnh cơ hội, doanh nghiệp cũng phải đối mặt với:

• Chi phí tuân thủ pháp luật tăng lên
• Áp lực cập nhật nội quy, quy trình nhân sự
• Nguy cơ rủi ro pháp lý nếu áp dụng sai hoặc chậm điều chỉnh

Xem thêm: Tác động của cải cách tư pháp đối với ngành luật sư Việt Nam

Doanh nghiệp cần làm gì để chủ động thích ứng?

Rà soát và cập nhật hồ sơ pháp lý lao động

Doanh nghiệp cần kiểm tra lại toàn bộ:

• Hợp đồng lao động
• Nội quy lao động
• Thỏa ước lao động tập thể

để bảo đảm phù hợp với quy định mới của Bộ luật Lao động 2025.

Nâng cao năng lực bộ phận nhân sự

Đào tạo chuyên sâu cho bộ phận nhân sự và quản lý trực tiếp là giải pháp then chốt giúp doanh nghiệp hạn chế sai sót trong quá trình áp dụng pháp luật lao động.

Chủ động tham vấn ý kiến pháp lý

Việc sử dụng dịch vụ tư vấn pháp lý chuyên nghiệp sẽ giúp doanh nghiệp:

• Nhận diện sớm rủi ro
• Xây dựng phương án tuân thủ hiệu quả
• Tránh tranh chấp và xử phạt hành chính

Kết luận

Bộ luật Lao động 2025 đánh dấu bước chuyển quan trọng trong tư duy quản lý quan hệ lao động tại Việt Nam. Đối với doanh nghiệp, việc chủ động nắm bắt và thích ứng với các điểm mới của Bộ luật không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là yếu tố then chốt để phát triển bền vững trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.